Hayvanın kimliği: Genç mutur (Phocoena phocoena) bireyi, erkek
Organ: Arazide sistemik nekropsisi yapılamamış bireyin formalinde tespit edilmiş akciğer örnekleri.
Klinik bulgular: Karaya vuran setaselerin izlendiği saha çalışması sırasında bulunan karaya vurmuş muturun dekompozisyon kodu 3 olarak belirlenmiştir (1: taze, 5: mumifiye) (Resim 1). Saha şartlarında mide örneği alınırken örneklenebilen akciğer dokusu İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalında incelenmiştir.
Histopatolojik bulgular: Akciğer doku kesitlerinde bronş ve bronşiol lümenlerinde çok sayıda Halocercus sp. yumurta ve larvasının görüldüğü parazit odakları (Resim 2) ve ortasında parazit kesitleri ile nekrotik materyal bulunan, çok çekirdekli dev hücreleri tarafından kuşatılmış parazitik granülomlar (Resim 3) bulunan, alveol duvarlarında yoğun polimorf ve mononükleer hücre infiltrasyonlarının saptandığı verminöz pnömoni.
Tanı: Verminöz pnömoni
Karaya vuran deniz memelilerinin incelenmesi, ölüm sebeplerinin belirlenerek popülasyonlarının korunabilmesi için son derece önemlidir. Verminöz pnömoni, deniz memelilerinde interstisyel pnömonilerin sebepleri arasında önemli bir yer tutmaktadır. Karaya vuran setaselerin çoğunda görülmekle birlikte ciddiyeti bireyden bireye değişmekte, çoğunlukla tek başına bir ölüm sebebi olmamaktadır. 2011 yılında karaya vuran bu bireyin saha şartlarında nekropsisi yapılamamış ancak örneklenirken akciğerlerinde görülen renk değişimi nedeni ile alınan akciğer örneğinin histopatolojik incelemesi, bu bireyde ciddi bir verminöz pnömoni olduğunu göstermiştir. İstanbul Üniversitesi ve TÜDAV’ın karaya vurma ağı sayesinde ülkemizde oluşan altyapı ile son dönemde karaya vuran deniz memelilerinin sistemik nekropsisi zamanında yapılabilmekte ve ölüm sebeplerine ilişkin daha net veriler ortaya koyulmaktadır. Bu vaka, karaya vuran deniz memelilerinde sıklıkla rastlanan verminöz pnömoniye ilişkin çarpıcı bir örnektir. Veteriner patologların yaban hayatı çalışmalarında yer alması ve ölüm sebeplerini belirleyecek sistemik nekropsileri gerçekleştirmesi, nesli tehlike altındaki türlerin korunmasına yönelik politikaların belirlenebilmesi için elzemdir.
Bu vaka, Işıl Aytemiz, Erdem Danyer, Funda Yıldırım ve Aydin Gürel tarafından 28. Avrupa Setase Birliği Konferansı’nda (2014, Liege, Belçika) sundukları “A preliminary pathological and parasitological study on cetaceans in Turkey: five cases from the western Black Sea coast” başlığı ile poster bildirisinde sunulmuştur.
Kaynaklar:
Aytemiz I, Danyer E, Yıldırım F, Gürel A. A preliminary pathological and parasitological study on cetaceans in Turkey: five cases from the western Black Sea coast. 28th Conference of the European Cetacean Society Abstract Book, p.97, Liège, Belgium, 2014.
Fauquier DA, Kinsel MJ, Dailey MD, Sutton GE, Stolen MK, Wells RS, Gulland FMD. Prevalence and pathology of lungworm infection in bottlenose dolphins Tursiops truncatus from southwest Florida. Diseases of Aquatic Organisms, vol. 88, pp. 85–90, 2009, doi: 10.3354/dao02095.
Gonzales-Viera O, Chavera A, Yaipén-Llanos C, Perales-Camacho R. Histopathological aspects and etiology of pneumonias in stranded marine mammals from Lima, Peru. Braz J Vet Pathol, 2011, 4(1), 23-29.
Knieriem A, Hartmann MG. Comparative Histopathology of Lungs from By-caught Atlantic White-sided Dolphins (Leucopleurus acutus). Aquatic Mammals, vol. 27.2, pp. 73–81, 2001.
Dailey M, Stroud R. Parasites and associated pathology observed in cetaceans stranded along the Oregon coast. J Wildl Dis, vol. 14(4), pp.503-11, 1978, doi: 10.7589/0090-3558-14.4.503.
Arşiv: Türk Deniz Araştırmaları Vakfı
Arşiv no:11002
Olguyu gönderen: İstanbul Üniversitesi-TÜDAV Karaya vurma ağı
Fotoğraf altları:
Makroskopi:
Şekil 1. Karaya vuran genç erkek mutur bireyi
Histopatoloji:
Şekil 2. Verminöz pnömoni, akciğerde parazit kesitleri Şekil 3. Parazitik granülomu kuşatan çok çekirdekli dev hücreleri, yoğun polimorf ve mononükleer hücre infiltrasyonlar