Veteriner Patoloji Eğitiminin Amacı
Veteriner patoloji eğitiminin ana amacı, modern ve güncel öğretim – eğitim teknikleri kullanarak hayvan hastalıkları alanında çalışacak lisans öğrencileri eğitmek ve lisansüstü öğrencilere çalışma alanlarında derinlemesine bilgi vermek ve araştırıcı yeteneklerini geliştirmektir. Programı veya dersi başarı ile tamamlayan bir öğrenci, hastalıkların patogenezisini ifade edebilmeli; hastalıkların kontrolü, koruyucu hekimlik ve halk sağlığı yönünden önemli tanı tekniklerini uygulayabilmelidir.
Patoloji Biriminin Öğrenim Hedefleri
- Hastalıkların tanısında veteriner hekim adaylarına ve veteriner hekimlere derinlemesine bilgi birikimi sağlamak.
- İmmunoloji ve moleküler patoloji teknikleri kullanılarak önemli epidemiyolojik hastalık patogenleri üzerinde çalışmak.
- Komparatif patoloji, immunopatoloji ve onkoloji temelinde insan ve hayvanlar arasındaki hastalıkları çalışmak amacıyla hayvan modeli kullanmak.
- Yabani hayvan hastalıkları üzerinde çalışmak.
- Cerrahi patoloji alanında klinisyenlere tanı hizmeti sunmak.
- Çiftlik hayvanlarının reprodüktiv patolojileri üzerinde çalışmak.
- Doğal kaynakların korunması ve çevresel yıkımlanmaları en aza indirgemek amacıyla toksikoloji üzerindeki araştırmalara destek vermek.
Temel Çekirdek Müfredat
Temel patoloji eğitmine ek olarak öğrenciler, tanısal patoloji, komparatif patoloji, immunopatoloji, moleküler patoloji, histopatoloji, onkoloji, deneysel hayvan patolojisi, kanatlı patolojisi, deniz ve tatlı su hayvanları patolojisi, yaban hayatı hayvanları patolojisi, reprodüktif patoloji, beslenme patolojisi ve imaging patoloji içeren derinlemesine bilgi birikimine sahip olmalıdır. Lisansüstü öğrencilere, seminer sunumu, iletişim kurabilme, derleme hazırlama ve bağımsız bir araştırma yönlendirebilecek temel bilgi ve becerilerin kazandırılması gereklidir (bir çalışma planlama, çalışma verilerinin toplanması ve değerlendirilmesi ve bir araştırmanın tez veya yayın aşamasına getirebilmesine yardımcı olabilecek ders ve uygulamaların verilmesi).
Patoloji Alanı Dışında Bağlantılı-Yan Dal Çekirdek Müfredat
Özellikle lisansüstü öğrencilere yönelik olarak patoloji alanı dışında biyokimya, moleküler immunoloji, moleküler biyoloji – genetik, biyoistatistik ve biyoteknoloji, hücresel immunokimya, ileri mikrobiyoloji alanları ile büyük/küçük hayvan hastalıklarında özel konular üzerinde alınacak dersler zenginlik kazandıracaktır. Öğrencilerin, veteriner anatomi bilgilerini yenilemeleri ve geliştirmelerinin yanısıra tanısal patoloji, histopatoloji, cerrahi patoloji, klinik patoloji ve vaka taktimlerini içeren bazı özel konularda tartışma, toplantı, sunum ve çalışmalara katılmaları ile veteriner patolojinin klinik alan uygulamalarında yeterli bilgi ve beceriyi kazanmada önemli rol oynayacaktır.
Temel Eğitim-Öğretim, Klinik ve Araştırma Donanımları
Birimin konum olarak, fakülte ile eğitim hastanesi arasında bir konumda yer alması gereklidir. Küçük grup eğitimi verilebilecek tam eğitim-öğretim malzemeleri ile donanımlı dershaneler, seminer odaları, bir serbest çalışma odası, bilgisayar salonu, uzmanlık ve eğitim laboratuvarları, laboratuvar ve deneme hayvanları üniteleri, küçük ve büyük hayvan nekropsi salonları bulunmalıdır.
Temel malzemeler :
- Flurometre
- Flowsitometre
- Elektron mikroskop ( transmisyon ve skaning)
- Doku işleme makinesi-ototeknikom
- Mikrotom
- Otomatik boyama makinesi
- Dondurma mikrotomu
- Termosaykler
- Görüntü analiz sistemi
- Işık mikroskop
- Floresan mikroskop
- İnverted reflected floresan mikroskop
- Spektrofotometre
- Elektronik ağlar yardımı ile ulusal ve uluslararası referans kütüphanelerle iletişim kurulabilen ve zengin uluslararası bilimsel dergi ve tezlere sahip ve bilgisayar donanımlı birim kütüphanesi
- Eğitim amaçlı video, CD ve multimedya sistemlerin kullanılabildiği özel salonların oluşturulması
- Müze ve arşivlerin oluşturulması
Veteriner Patoloji Uzmanlarının Çalışma Alanları
- Araştırma enstitüleri ve üniversiteler
- Hayvan hastalıkları tanı merkezleri
- Biyofarmasötikal ve biyoteknoloji endüstrileri
- Ulusal hayvan hastalıkları önleme enstitüleri
- Halk sağlığı ve hayvansal ürünler müfettişliği
- Yaban hayatı hayvanları hastalıkları kurumları
- Resmi veya özel deniz ve tatlı su ürünleri araştırma ve uygulama enstitüleri
- Ulusal ve uluslararası veteriner farmasötikal ve aşı üretim enstitüleri
- Özel – resmi klinikler veya fakülte hayvan klinikleri ve hastaneleri tanı laboratuvarları
Türkiye Ankara Veteriner Fakültesi
5 yıllık bir eğitim sürecine sahip Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde Patoloji I Türkçe ve İngilizce dersleri 2. yıl bahar döneminde başlamakta (1 saat teorik/ 2 saat uygulama) ve öğrenci anılan yılda bu dersi Biyokimya II, Fizyoloji II, Hayvan Davranışları, Hayvan Refahı, Mikrobiyoloji I, Parazitoloji, Viroloji I ile birlikte almaktadır.
Üçüncü yıl güz döneminde, Patoloji II Türkçe ve İngilizce dersleri (1 saat teorik/ 2 saat uygulama) ve seçmeli ders olarak bu dönem Patoloji Tanı Teknikleri Türkçe ve İngilizce dersleri (1 saat teorik) olarak verilir. Bu dersler, Helmintoloji, Mikrobiyoloji II, Viroloji II, Zootekni I, Farmakoloji I ve Reçete Bilgisi, Yemler, Yem Hijyeni ve Teknolojisi dersleri birlikte işlenir.
Üçüncü yıl bahar döneminde, Patoloji III Türkçe ve İngilizce dersleri (1 saat teorik/ 2 saat uygulama) ve seçmeli ders olarak bu dönem Yaban Hayvan Hastalıkları Patolojisi Türkçe ve İngilizce dersleri (1 saat teorik) olarak verilir. Öğrenciler bu dersleri, Epidemiyoloji, Farmakoloji II, Fizyopatoloji Klinik Biyokimya, Gıda Hijyeni ve Kontrolü, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları, Hayvan Islahı, Protozooloji, Zootekni II, Klinik Muayene Yöntemleri dersleri ile birlikte alırlar.
Dördüncü yıl güz döneminde, Nekropsi Türkçe ve İngilizce dersleri (1 saat teorik/ 2 saat uygulama) ve seçmeli ders olarak bu dönem Balık Hastalıkları Patolojisi Türkçe ve İngilizce dersleri (1 saat teorik) olarak verilir. Bu dersler, Et Hijyeni, Muayenesi ve Teknolojisi, Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği, Kanatlı Hayvan Hastalıkları, Süt Hijyeni ve Teknolojisi, Veteriner Hekimlikte Halk Sağlığı, Veteriner Hekimliği Mevzuatı ve Etik, Toksikoloji ve Çevre Koruma, İç Hastalıkları I, Süt İneklerinde Meme Sağlığı Kontrol Programı, Bal Arısı Hastalıkları ve Zararlıları dersleri birlikte işlenir.
Patoloji I :
(haftada 3 saat)
- Yangı
- Dejenerasyonlar ve Metabolizma Bozukluklar
- Kan Dolaşım bozuklukları
- Tümörler
Patoloji II :
(haftada 3 saat)
- Sindirim Sistemi Hastalıkları
- Solunum Sistemi Hastalıkları
- Karaciğer ve Bilier Sistem Hastalıkları
- Kardiovasküler Sistem Hastalıkları
Patoloji III :
(haftada 3 saat)
- Deri Hastalıkları
- Üriner Sistem Hastalıkları
- Erkek Genital Sistem Hastalıkları
- Dişi Genital Sistem Hastalıkları
- Meme Hastalıkları
- Kemik – Kas – Eklem Hastalıkları
- Hemopoietik Sistem Hastalıkları
- Sinir Sistemi Hastalıkları
Nekropsi :
(haftada 3 saat)
- Nekropside Genel Kurallar
- Ölüm Belgeleri
- Genel Nekropsi Yöntemleri
- Hayvan Türlerine Göre Nekropsi Yöntemleri
- Kadavra ve Organ Materyali Üzerinde Makroskobik Tanım ve Tanı Yapılması
- Örnek Alınıp Gönderilme Yöntemleri
- Nekropsi Raporunda Aranan Genel Özellikler
Fransa Nantes Veteriner Fakültesi
Fransa Nantes Veteriner Fakültesi’nde patoloji, “Patoloji, İnfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar Bölümü” içinde yer alır. Bölüm, 4 alt birime ayrılır.
- Histoloji ve Patoloji Birimi ( Unit of Histology and Pathology)
- İnfeksiyöz Hastalıklar Birimi (Unit of Infectious Diseases)
- Parazitoloji Birimi (Unit of Parasitology)
- Mikrobiyoloji ve İmmunoloji Birimi (Unit of Microbiology and Immunology)
Genel Patoloji
(34 saat teorik / 2 saat grup çalışması)
İçerik :
- Medikal terminoloji
- Hücre patolojisi
- Hücre yaralanması ve hücre ölümü : nekroz ve apoptosis
- Hücre gelişimi ve farklılaşma (tümörler hariç) bozuklukları : atrofi, hipertrofi, aplazi, hipoplazi, hiperplazi, metaplazi
- Hücre içi birikimler (lipidler, glikogen, pigmentler)
- Ekstrasellüler matriksin patolojisi : fibrosis, kalsifikasyon, üre depolanması, amyloidosis
Hemoglobinin metabolik bozuklukları-İkterus hemodinamik bozukluklar:
- Konjesyon ve staz
- Hemoraji
- Tromboz ve sonuçları(emboli, infarktus)
- Ödem
- Şok
- Yangı
- Mekanizma : Yangı mediyatörlerinin kimyasal mediyatörleri, damarsal ve hücresel
- Değişimler; akut ve kronik yangılar
- Yangısal lezyonların farklı tipleri
- Doku onarımı ve yara iyileşmesi
- Ateş
- Stres
Grup Çalışması (2 saat) : Kardiyojenik şokun patofizyolojisi ve terapötik yaklaşımlar
Onkoloji
(26 saat)
Genel Onkoloji
- Tümörün tanımı
- Bening ve malign tümörlerin sınıflandırılması
- Tümör terminolojisi ve sınıflandırılması
- Önemli karsinojik ajanlar, spontan tumorların epidemiyolojisi
- Karsinogenesis : kanserin moleküler açıklaması
- Tümör gelişiminin biyolojisi
Klinik Onkoloji
- Hayvan tümörlerinin epidemiyolojisi
- Tümörlere klinik yaklaşım
- Tümör tedavisinde temel ilkeler
- Malign kan bozuklukları (lenfomalar)
- Meme bezi tümörleri
- Gonad tümörleri
- İskelet sistemi tümörleri
- Orofaringeal ve sindirim sistemi tümörleri
- Burun tümörleri
- Toraks ve abdominal kavite tümörleri
- Endokrin bez tümörleri
- Merkezi sinir sistemi tümörleri
Özel Patoloji
(30 saat)
- Sistem bazında önemli lezyonlar açıklanır.
- Bireysel çalışma : multimedya merkezinde slayt, videokaset ve foto-CD ler mevcuttur
Nekropsi
(4 hafta)
Her bir öğrenci :
- 64 nekropsi olgusuna katılmalı
- 16 nekropsi olgusunu tek başına uygulamalı
- En az 4 nekropsi raporu yazmalıdır.
Berlin Veteriner Fakültesi
Fonksiyonel Patoloji
(Haftada 1 saat)
- Sağlık / hastalık : Gelişme, ilerleme çözüm
- Sıvı ve elektrolit regulasyonun patofizyolojisi
- Enerji metabolizmasının patofizyolojisi
- Asit-baz dengesinin klinik yönü ve patofizyolojisi
- Respiratör disfonksiyonun klinik yönü ve patofizyolojisi
- Renal disfonksiyonun klinik yönü e patofizyolojisi
- Karaciğer hastalıklarının patofizyolojisi
- Hematolojik tanı için olasılıklar
Genel Patoloji I – II
(Haftada 2 saat)
- Genel etiyoloji
- Doğum defektleri
- Dolaşım bozuklukları
- Regresiv ve progresiv değişimler
- Yangı
- İmmunopatoloji
- Onkoloji
- Ölüm
Anatomik Patoloji I-II
(Haftada 2 saat)
- Kalp ve kan damarları
- Solunum sistemi
- Hemopoetik sistem
- Sindirim sistemi
- Karaciğer ve pankreas
- Üriner sistem
- Reprodüktif sistem
- Meme
- Lokomotor sistem
- Merkezi sinir sistemi
- Tümörler
- Endokrin sistem
Histolojik Patoloji - I
(Haftada 2 saat - Uygulama)
- Kalp ve kan damarları
- Solunum sistemi
- Hemopoetik sistem
- Sindirim sistemi
- Karaciğer ve pankreas
Histolojik Patoloji - II
(Haftada 2 saat - Uygulama)
- Üriner sistem
- Reprodüktif sistem
- Meme
- Lokomotor sistem
- Merkezi sinir sistemi
- Tümörler
- Endokrin sistem
Anatomik Patolojide Demonstrasyon - I
(Haftada 2 saat - Uygulama)
Organ patolojisinin araştırılması ve yorumlanması
Postmortal Muayene I - II
Tüm evcil hayvanların, nekropsi teknikleri ve tanımlamalar altında gerçekleştirilmesi ve nekropsi raporunun yazılması
Anatomik Patolojide Demonstrasyon - II
(Haftada 2 saat - Uygulama)
Organ değişimlerinin epikrizleri ve tanısı
Avusturya Veteriner Üniversitesi
Avusturya Veteriner Üniversitesinde eğitim 3 dönem içinde gerçekleştirilir. Birinci dönemi içeren ilk 2 yarıyıl botanik, zooloji, fizik, kimya, biometri ve epidemiyoloji, immunoloji ağırlıklı eğitim verilirken; patoloji eğitimi 2. dönemde 6. yarıyılda başlar ve ağırlıklı olarak 3. dönemde 7 ve 8 yarıyılda gözlenir. Patoloji konuları aynı zamanda 10 ve 11 yarıyılda yer alan türe özgü uzmanlık dallarında da gözlenir.
Konu Başlıkları:
Temel Patoloji (6. yarıyıl / 67 saat) : İmmunoloji ve genetik konularını da içeren blok eğitimi içinde yer alır.
Histopatolojik uygulamalar (7-8. yarıyıl / 22 saat)
Pato-anatomik uygulamalar (7-8. yarıyıl / 23 saat)
İleri Patoloji (7-8. yarıyıl / 33 saat) : Organ, metabolik ve infeksiyöz hastalıklarda yer alır.
Patoloji (7-8. yarıyıl / 25 saat) : Parazitoloji, bakteriyoloji, viroloji ve epidemiyolojik hekimliğinde yer alır.
Uzmanlık Eğitimi (10-11. yarıyıl) :
- Küçük hayvan hekimliğinde seçilmiş hastalıkların patolojisi (15 saat)
- Tek tırnaklılar hekimliğinde seçilmiş hastalıkların patolojisi (7 saat)
- Domuz hekimliğinde seçilmiş hastalıkların patolojisi (15 saat)
- Yaban hayatı hayvanları hekimliğinde hastalıkların patolojisi (52 saat)
- Kanatlı hayvan, kafes kuşları ve reptil hekimliğide seçilmiş hastalıkların patolojisi (22 saat)
Seçmeli dersler :
- İmmunpatoloji ve klinik immunoloji (küçük hayvan-15 saat)
- Nöropatoloji (at ve küçük hayvan-15 saat)
- Endokrin sistemin patolojisi (15 saat)
- Ruminant ve domuz patolojisinde seçilmiş konular (15 saat)
- İmmunpatoloji (ruminant ve atlarda-15 saat)
Bologno Veteriner Fakültesi
Patoloji eğitimi, ikinci yıl, “ Genel patoloji ve patofizyoloji” olarak, fizyoloji, mikrobiyoloji-immunoloji, toksikoloji-farmakoloji, genel zootekni-genetik ve topografik anatomi konuları ile birlikte başlar.
Üçüncü yıl,”Patolojik Anatomi- I” başlığı altında patolojik anatomi-I / 4 saat/hafta ve nekropsi /2 saat/hafta ve “Patolojik Anatomi-II” başlığı altında, patolojik anatomi-II / 4 saat/ hafta ve patolojik histoloji / 3 saat/ hafta verilir. Bu dersler, gıda hijyeni, hayvan beslenme, infeksiyöz hastalık, parazitoloji, özel zootekni ve semioloji dersleri birlikte işlenir.
Dördüncü yıl, “Tavuk Hastalıkları Patolojisi / 3 saat/hafta” Öğrenciler 4. yıl bu dersleri infeksiyöz hastalıklar ve halk sağlığı, özel zootekni, radyoloji, reproduksiyon patolojisi, cerrahi patoloji, veteriner medikal patoloji, gıda kontrolü dersleri ile birlikte alırlar.
Selanik Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Genel Patoloji I
(Haftada 4 saat teorik / 2 saat uygulama)
5 yıllık bir eğitim sürecine sahip Selanik Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde Genel patoloji dersleri 3. yıl güz döneminde başlamakta ve öğrenci anılan yılda bu dersi Farmakoloji, Klinik Tanı ve Klinik Patoloji, Zootekni-III, Süt Hijyeni ve Teknolojisi ve Ihtiyoloji dersleri ile birlikte almaktadır. Temel bilimler dersleri ve Mikrobiyoloji dersleri (viroloji, parazitoloji, bakteriyoloji : genel ve özel) 1 ve 2. yıl içerisinde tamamlanmaktadır.
- Ön koşul: Histoloji – I ve Histoloji – II derslerinden başarılı olmak.
- İçerik:
- Sitopatoloji
- Kardiyovasküler sistem patolojisi
- Organizmanın savunma mekanizması (immunopatoloji, yangı)
- Doku ve organların gelişim patolojileri
Özel Patoloji I
(Haftada 4 saat teorik / 2 saat uygulama)
Özel Patoloji – I dersini öğrenci 3.yıl bahar döneminde, “Klinik Tanı ve Klinik Patoloji”, “Infeksiyöz Hastalıklar – I Epizootoloji –Halk Sağlığı-Koruyucu Hekimlik”, “Hayvansal orjinli gıdaların genel ve özel teknolojisi”, “Toksikoloji” dersleri ile birlikte alır.
- Ön Koşul: Histoloji – II ve Histoloji – II derslerini başarmalı ve Genel Patoloji dersinden devamını almış olmak.
- İçerik: Kardiyovasküler, hematopoetik, solunum, sindirim, lokomotor, endokrin, üriner ve genital sistem organlarında hastalıklarla bağlantılı mikroskopik ve makroskopik lezyonlar.
Özel Patoloji II
(Haftada 1 saat teorik / 1 saat uygulama)
Özel Patoloji – II dersini öğrenci 4.yıl bahar döneminde, “Çiftlik Hayvanları Hastalıkları – II”, “Ev ve Süs hayvanları Hastalıkları”, “Cerrahi – II”, “Reprodüktiv Hastalıklar”, “Hayvansal Orjinli Gıdalarda Hijyen – I” ve “Radyoloji”, “Kanatlı Hayvan Hastalıkları” ile birlikte almaktadırlar.
- Ön Koşul: Genel Patoloji ve Özel Patoloji-I derslerini başarmış olmalıdır.
- İçerik: Özel hastalıklarda, sinir sistemi, göz, kulak, deri de gözlenen makroskopik ve mikroskopik lezyonlar, nedenleri, patogenez, adli tıp
Özel Patoloji III
(Haftada 2 saat uygulama)
Özel Patoloji – III dersini öğrenci 5.yıl bahar döneminde, “Çiftlik Hayvanları Hastalıkları – III”, “Ev ve Süs hayvanları Hastalıkları – III”, “Cerrahi – III”, “Reprodüktiv Hastalıklar – II”, “Hayvansal Orjinli Gıdalarda Hijyeni – I” ve “Kanatlı Hayvan Hastalıkları – II” ile birlikte almaktadırlar.
- Ön koşul: Özel Patoloji – II dersinden devamını almış olmak.
- İçerik: Nekropsi ve nekropsi raporlarının yazılması konularından oluşmaktadır.
Avrupa Birliği ülkelerinden Fransa’da Patoloji bölümünün yapılanması Amerika Birleşik Devletleri’ne benzer bir yapılanma gösterirken; Alman ekolünün yaşandığı ülkelerde ise ülkemize benzer bir yapılanma göstermektedir. Alman ekolünde her ne kadar patoloji ayrı bir bölüm (Institue of Pathology) olarak yer alsa da patoloji dersleri, fakültenin genel müfredatı içinde, mikrobiyoloji, halk sağlığı ve gıda hijyeni, toksikoloji ve türe özgü hayvan hastalıkları konuları ile paralel konumda ve bir bütünlük içinde yer almaktadır.
Not : Amerika’daki veteriner hekimlik eğitiminin farklı (2 yıl biyokimya-biyoloji ağırlıklı önlisans eğitimi, 4 yıl lisans eğitimi) olmasından dolayı burada açıklanmamıştır.
Faydalanılan web adresleri :
- Veterinary Pathology Training
www.vetpathtraining.co.uk - Veterinary and Comparative Pathology Training Programs
www.acvp.org/training - The Helsinki University Faculty of Veterinary Medicine: Citing Electronic Resources
www.vetmed.helsinki.fi/studies - University of Veterinary Medicine Viena: Citing Electronic Resource
www.vu-wien.ac.at/ects - Faculty of Veterinary Medicine, Berlin: Citing Electronic
www.vetmed.fu-berlin.de - Ecole Nationale Veterinaire de Nantes
http://www.vet-nantes.fr - Alma Mester Studiorum Universita di Bologna
www.vet.unibo.it